Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, οι αρμοδιότητες και δυνατότητες του Επιτρόπου Διοικήσεως διευρύνθηκαν περαιτέρω, με την ανάθεση σε αυτόν του γενικού προστάγματος της προαγωγής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών και της καταπολέμησης των διακρίσεων στην απόλαυση των δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Βάσει τον περί Καταπολέμησης των Φυλετικών και Ορισμένων Άλλων Διακρίσεων (Επίτροπος) Νόμο [Ν.42(Ι)/2004], ο Επίτροπος έχει την αρμοδιότητα να παρεμβαίνει σε σχέση με διακρίσεις που βασίζονται στη φυλή, το χρώμα, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, την κοινότητα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις, την ηλικία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την αναπηρία ή το φύλο, και οι οποίες παρατηρούνται, στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, στους τομείς της απασχόλησης και της εργασίας, της επαγγελματικής κατάρτισης, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της κοινωνικής ασφάλισης και της υγειονομικής περίθαλψης, και της πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες

Πιο συγκεκριμένα, ο Επίτροπος δύναται να εξετάζει:

- Ζητήματα που άπτονται εθνικής και εθνοτικής καταγωγής.

- Ζητήματα που αφορούν την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση.

- Ζητήματα που αφορούν την ίσης αμοιβής για εργασία ίδιας αξίας.

- Ίση μεταχείριση ως προς την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών.

- Καταπολέμηση διακρίσεων ως προς την υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, κοινωνική προστασία, ασφάλιση και τις κοινωνικές παροχές.

- Καταπολέμηση κάθε διάκρισης που σχετίζεται με ειδικές ανάγκες ή την μη παροχή εύλογων προσαρμογών σε ΑμεΑ γενικότερα.

Ως Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων, ο Επίτροπος δύναται να παρεμβαίνει και να δρα τόσο στο Δημόσιο, όσο και στον Ιδιωτικό τομέα.

Ακολούθως, τον χειρισμό του παραπόνου αναλαμβάνει Λειτουργός του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως, ο οποίος έχει την ευθύνη διερεύνησης του θέματος. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Λειτουργός έρχεται σε επικοινωνία με την εμπλεκόμενη Υπηρεσία, στην οποία παρέχεται η δυνατότητα να σχολιάσει τους εναντίον της ισχυρισμούς. Κάθε δημόσια Υπηρεσία έχει υποχρέωση, ανάλογα με την περίπτωση, να παρέχει στον Επίτροπο Διοικήσεως οποιαδήποτε πληροφορία ή να προσκομίζει οποιοδήποτε έγγραφο ή άλλο στοιχείο της ζητείται ή να δίνει μαρτυρία σε σχέση με τα υπό διερεύνηση γεγονότα.

Άρνηση Υπηρεσίας ή Λειτουργού να συνεργαστεί με τον Επίτροπο Διοικήσεως συνιστά ποινικό αδίκημα.

Η έρευνα ολοκληρώνεται από τον Επίτροπο Διοικήσεως:

- Είτε με γραπτή ενημέρωση του παραπονούμενου ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ή αναγκαιότητα παρέμβασης του Επιτρόπου Διοικήσεως για λόγους αναρμοδιότητας ή επειδή το παράπονο είναι αβάσιμο ή για άλλους λόγους (όπως, όταν το αντικείμενο του παραπόνου εκλείπει ή ικανοποιείται, όταν για το ίδιο θέμα αναμένεται η συμμόρφωση της αρμόδιας Υπηρεσίας με προηγούμενες εισηγήσεις του Επιτρόπου Διοικήσεως ή όταν, χωρίς την υποβολή έκθεσης, υποβάλλονται συστάσεις προς την αρμόδια Υπηρεσία προς τις οποίες αναμένεται η ανταπόκρισή της).

- Είτε με την υποβολή έκθεσης προς την εμπλεκόμενη Υπηρεσία, η οποία κοινοποιείται στον παραπονούμενο. Έκθεση υποβάλλεται, κατά κανόνα, όταν το παράπονο είναι βάσιμο και σε αυτήν μπορεί να ασκείται κριτική προς την Υπηρεσία και να υποβάλλονται εισηγήσεις.

- Είτε με την αναφορά του θέματος στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή στην αρμόδια Αρχή, αναλόγως, όταν κρίνεται ότι είναι δυνατόν να έχει διαπραχθεί ποινικό ή πειθαρχικό αδίκημα από οποιονδήποτε Λειτουργό.

Μετά από τροποποίηση της νομοθεσίας που έγινε το 2014, συμπεριλήφθηκε πρόνοια βάσει της οποίας, ο Επίτροπος, μετά την υποβολή της έκθεσης του, δύναται να διαβουλεύεται με κάθε πρόσφορο τρόπο για την υλοποίηση των εισηγήσεων του και για την επίλυση του προβλήματος του ενδιαφερόμενου προσώπου. Σε περίπτωση, που η αρμόδια αρχή δεν ενημερώσει εντός της ταχθείσας προθεσμίας ως προς τις ενέργειές της, αναφορικά με την εφαρμογή των προτάσεων, εισηγήσεων ή συστάσεων του Επιτρόπου ή δεν αποδέχεται την εφαρμογή των προτάσεων, εισηγήσεων ή συστάσεων του Επιτρόπου ή δεν αποδέχεται την εφαρμογή τους και, εφόσον ο Επίτροπος κρίνει ότι οι προβληθέντες εκ μέρους της αρμόδιας αρχής λόγοι σχετικά με τη μη αποδοχή τους, δεν αιτιολογούνται επαρκώς, υποβάλλει το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων στο Υπουργικό Συμβούλιο και στη Βουλή των Αντιπροσώπων, δυνάμενος να δημοσιοποιήσει την άρνηση ή την παράλειψη συμμόρφωσης της αρμόδιας αρχής με τις προτάσεις του.

Με συνοπτικό σημείωμα, ο Επίτροπος Διοικήσεως ενημερώνει το Υπουργικό Συμβούλιο και τη Βουλή των Αντιπροσώπων για τις εκθέσεις του. Οι εκθέσεις συζητούνται ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου και συχνά ενώπιον των αρμόδιων Κοινοβουλευτικών Επιτρόπων, όπου οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες καλούνται να ενημερώσουν για τα μέτρα τα οποία θα λάβουν, ώστε να υλοποιήσουν τις εισηγήσεις του Επιτρόπου Διοικήσεως.

Στις συνεδρίες των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών παρευρίσκεται συχνά και ο ίδιος ο Επίτροπος, ο οποίος αναπτύσσει και αναλύει τα ευρήματα και τις θέσεις του.

Επίσης, κάθε χρόνο, ο Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιδίδει την Ετήσια Έκθεση απολογισμού του έργου του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κοινοποιώντας την συνάμα στο Υπουργικό Συμβούλιο και στον Πρόεδρο της Βουλής.

Για λεπτομέρειες ως προς τον τρόπο υποβολής παραπόνων ή για θέματα τα οποία εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Επιτρόπου Διοικήσεως, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν τηλεφωνικώς με το Γραφείο ή να το επισκέπτονται και να συνομιλούν με το επιφορτισμένο με αυτό το καθήκον Λειτουργό του Γραφείου.