Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

O Θεσμός του Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ιδρύθηκε το 1991.

Ο θεσμός εισήχθη με βάση τον περί Επιτρόπου Διοικήσεως Νόμο [Ν.3(Ι)/1991], ο οποίος ρύθμισε τις αρμοδιότητες του Επιτρόπου Διοικήσεως, ως Ανεξάρτητο Αξιωματούχο και εξωδικαστικό μηχανισμό ελέγχου της διοίκησης. Τον κατέστησε θεματοφύλακα του κράτους Δικαίου και των δικαιωμάτων όλων των προσώπων. Τον επιφόρτισε, συγκεκριμένα, με το έργο της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της τήρησης της νομιμότητας και της καταπολέμησης της κακοδιοίκησης.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ενεργοποίηση των αρμοδιοτήτων του Επιτρόπου αποτελεί η υποβολή παραπόνου από πρόσωπο, ο οποίος επηρεάζεται άμεσα και προσωπικά από την ενέργεια εναντίον της οποίας στρέφεται. Παράλληλα, είναι δυνατή η διενέργεια έρευνας μετά από εντολή του Υπουργικού Συμβουλίου.

Με τον Νόμο 1[Ι]/2000, ωστόσο, αναγνωρίστηκε στον Επίτροπο Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η δυνατότητα και αυτεπάγγελτης παρέμβασης, κατά την κρίση του, σε υποθέσεις γενικότερου ενδιαφέροντος, επιφέροντας με την αναγνώριση αυτή, ουσιαστική επέκταση του ρόλου του.

Με βάση τους περί Επιτρόπου Διοικήσεως Νόμους, ο Επίτροπος Διοικήσεως είναι αρμόδιος για διαφορές του που προκύπτουν μεταξύ του διοικούμενου, του πολίτη και κάθε προσώπου, με διάφορες Υπηρεσίες, στην έννοια των οποίων υπάγονται:

Τα Υπουργεία και τα υπαγόμενα σε αυτά Τμήματα και Υπηρεσίες.

Οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η Δημόσια Εκπαιδευτική Υπηρεσία.
Η Αστυνομία και η Εθνική Φρουρά.
Τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

Ο Επίτροπος Διοικήσεως δεν είναι αρμόδιος:

Για ενέργειες του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Υπουργικού Συμβουλίου και Υπουργού για θέματα γενικής κυβερνητικής πολιτικής, της Βουλής των Αντιπροσώπων και των Δικαστηρίων.
Για ενέργειες που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλου κράτους ή διεθνούς οργανισμού ή για ενέργειες στους τομείς της άμυνας, της ασφάλειας ή της εξωτερικής πολιτικής της Δημοκρατίας.
Για ενέργειες που εκκρεμούν ενώπιον δικαστηρίων ή που εξετάζονται στο πλαίσιο ιεραρχικής προσφυγής από διοικητικές Αρχές.

Επίσης, ο Επίτροπος Διοικήσεως δεν εξετάζει παράπονα τα οποία:

Δεν υποβλήθηκαν εντός 12 μηνών, αφότου ο παραπονούμενος έλαβε γνώση των ενεργειών εναντίον των οποίων προσφεύγει.
Είναι ανώνυμα.
Είναι γενικά και αόριστα ή δεν συντρέχει προσωπικό έννομο συμφέρον του προσώπου που τα υποβάλλει.

Η διερεύνηση ενός παραπόνου ξεκινά από την ενυπόγραφη, κατά κανόνα, υποβολή του, η οποία γίνεται από το άμεσα ενδιαφερόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ενώσεις προσώπων ή από αντιπρόσωπο των πιο πάνω. Τα παράπονα μπορούν να υποβάλλονται αυτοπροσώπως στο Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως, ταχυδρομικώς, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω τηλεομοιότυπου ή με τη συμπλήρωση του ειδικού έντυπου που υπάρχει στην ιστοσελίδα του Γραφείου και από τηλέφωνο, όταν αφορά εξαιρετικά επείγον θέμα.

Τα παράπονα πρέπει να περιλαμβάνουν τα στοιχεία ταυτότητας και επικοινωνίας του προσώπου που τα υποβάλλει και ακριβή περιγραφή του προβλήματος, του αιτήματος και της εμπλεκόμενης δημόσιας Υπηρεσίας και να συνοδεύονται από οποιαδήποτε πληροφοριακά ή αποδεικτικά στοιχεία που μπορούν να βοηθήσουν στη στοιχειοθέτηση των προβαλλόμενων ισχυρισμών.

Στο πλαίσιο της διερεύνησης του παραπόνου, το παράπονο ανατίθεται σε ένα από τους εξής θεματικούς κύκλους:

1. Βασικός κορμός Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων:

Τομέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Τομέας Περιβάλλοντος, Ακίνητης Ιδιοκτησίας, Ανάπτυξης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Τομέας Κοινωνικής Ασφάλισης και Θεμάτων Οικονομικής Φύσεως.
Τομέας Υγείας
Τομέας Κοινωνικής Προστασίας.
Τομέας Παιδείας, Εκπαίδευσης και Υπαλληλικών Σχέσεων.
Τομέας Σχέσεων Κράτους - Πολίτη.

2. Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων

3. Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης Βασανιστηρίων των Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών Σκληρής, Απάνθρωπής ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας

4. Εθνική Ανεξάρτητη Αρχή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

5. Ανεξάρτητος Μηχανισμός Προώθησης, Προστασίας και Παρακολούθησης της Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες

6. Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως Μηχανισμός Παρακολούθησης των Διαδικασιών των Αναγκαστικών Επιστροφών Άτυπων Μεταναστών

Ιστορικό λειτουργίας του θεσμού στην Κύπρο

Στις 15 Μαρτίου 1991 αρχίζει επίσημα τη λειτουργία του Επιτρόπου Διοικήσεως με πρώτο Επίτροπο τον κ. Νίκο Χαραλάμπους, μέχρι τότε Ανώτερο Δικηγόρο της Δημοκρατίας. Το πρώτο παράπονο υποβλήθηκε στις 20 Απριλίου, 1991.

Στις 18 Δεκεμβρίου 1998, στη θέση του Επιτρόπου Διοικήσεως διορίζεται η κα Ηλιάνα Νικολάου, ενώ στις 16 Μαρτίου 2011, ανέλαβε καθήκοντα η κα Ελίζα Σαββίδου.

Στις 20 Απριλίου 2017, στη θέση του Επιτρόπου Διοικήσεως διορίστηκε η κα Μαρία Στυλιανού-Λοττίδη.

Βασικός Κορμός